Ιστορικά στοιχεία
Η φυλή Κατερίνης όπως και η φυλή Συκιάς ανήκουν στις στεππικές ή ποδολικές φυλές βοοειδών, οι οποίες θεωρείται ότι κατάγονται από το πρωτόγονο βοοειδές Bos taurus primigenius podolicus. Τα βοοειδή της Κατερίνης παρουσιάζουν ομοιότητες με εικόνες βοοειδών που βρίσκονται σε τοιχογραφίες, νομίσματα και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα των Μινωικών και Μυκηναϊκών χρόνων. Ο λευκός δακτύλιος γύρω από το ακρορρίνιο, καθώς και τα κέρατα σε σχήμα λύρας είναι χαρακτηριστικά που συναντώνται συνήθως σε πρωτόγονες φυλές. Η φυλή δημιουργήθηκε στην περιοχή της Κατερίνης για να χρησιμοποιηθεί κυρίως ως ζώο εργασίας και διαδόθηκε σε πολλές περιοχές της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της Θράκης. Σήμερα εκτρέφεται αποκλειστικά για το κρέας της.
Μορφολογικά χαρακτηριστικά
Η φυλή Κατερίνης είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος αυτόχθονη φυλή βοοειδών. Το ύψος ακρωμίου στα αρσενικά κυμαίνεται από 115 ως 125 εκ. και στα θηλυκά από 110 ως 120 εκ., ενώ το μέσο βάρος είναι 375 και 280 χγρ., αντίστοιχα.
Το κεφάλι είναι συμμετρικό σε σχέση με το σώμα και φέρει μακριά ανοιχτόχρωμα κέρατα σε σχήμα λύρας με μαύρες αιχμές. Το πρόσθιο τμήμα του σώματος είναι πιο ανεπτυγμένο λόγω καλής μυϊκής κάλυψης. Τα αρσενικά έχουν λαμυρίδα αρκετά ανεπτυγμένη, ενώ τα θηλυκά ελαφρώς μικρότερη. Η ράχη είναι κατά κανόνα ευθεία αν και σε κάποια ζώα είναι κοίλη από το ακρώμιο έως τη λεκάνη. Η ουρά είναι μακριά και καταλήγει σε πυκνό θύσανο.
Το τρίχωμα στα θηλυκά συνήθως έχει χρώμα ορφνό ή φαιό σε διάφορες αποχρώσεις, με ανοιχτότερο χρώμα στην περιοχή της ράχης και στην άνω θωρακική και κοιλιακή χώρα. Το χρώμα στους ταύρους είναι πολύ βαθύτερο και συχνά χωρίς ανοιχτόχρωμη ραχιαία λωρίδα. Τέλος, τα πόδια είναι ισχυρά με μαύρες οπλές.
Πληθυσμός
Η γεωγραφική κατανομή της φυλής παλαιότερα περιλάμβανε την περιφέρεια Κατερίνης και άλλες πεδινές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, όπου κυρίως διασταυρωνόταν με άλλες φυλές, κυρίως την βραχυκερατική. Στην περιοχή της Γκούρας του νομού Μαγνησίας, αναφέρεται από τον Χατζηόλο το 1941 η ύπαρξη ενός ιδιαίτερου τύπου της φυλής Κατερίνης, με μικρότερο σωματότυπο. Σήμερα η εκτροφή της περιορίζεται στον νομό Τρικάλων και στο οροπέδιο Ανάβρα / Γκούρα στη Μαγνησία. Διασταυρωμένα ζώα με στεππικά χαρακτηριστικά συναντώνται στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη.
Σύμφωνα με στοιχεία των ΚΖΓΠ (2019), σήμερα εκτρέφονται στην επικράτεια περίπου 900 καθαρόαιμα ζώα της φυλής. Ωστόσο, ο καθαρός πληθυσμός υπολογίζεται σε λιγότερα από 400 ζώα. Ο πληθυσμός αυτός κατατάσσει τη φυλή στην κατηγορία ‘Επισφαλής’.