Ιστορικά Στοιχεία
Η φυλή Σητείας, όπως αναφέρεται ήδη από τη δεκαετία του 1950, εκτρέφεται στο πιο ανατολικό τμήμα της Κρήτης, στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της πρώην επαρχίας Σητείας, από όπου έλαβε το όνομα της. Τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός της έχει διασταυρωθεί σε μεγάλο ποσοστό με άλλες φυλές της Κρήτης, κυρίως με πρόβατα Ανωγείων και Αστερουσίων. Ωστόσο, στην κοντινή Κάσο, ο εκτρεφόμενος πληθυσμός προβάτων έχει παρόμοια χαρακτηριστικά και θεωρείται της ίδιας φυλής, αφού αναφέρονται συχνά ανταλλαγές ποιμνίων, μεταξύ των δύο νησιών σε δύσκολες εποχές στο παρελθόν. Η φυλή εκτρέφεται εκτατικά και είναι άριστα προσαρμοσμένη στις νησιωτικές συνθήκες, σε βραχώδη επικλινή εδάφη με ελάχιστη βλάστηση και βροχοπτώσεις. Τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο αρκετά ποίμνια μετακινούνται από τις παραθαλάσσιες περιοχές σε βοσκές με μεγαλύτερο υψόμετρο, όπου παραμένουν μέχρι τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο.
Μορφολογικά Χαρακτηριστικά
Το πρόβατο Σητείας είναι αναμικτόμαλλο, λεπτόουρο, το πιο μικρόσωμο από τα πρόβατα ορεινού τύπου και των φυλών της Κρήτης. Το μέσο ύψος του ακρωμίου είναι 54 εκ. για τις προβατίνες και 57 εκ. για τα κριάρια, ενώ το βάρος κυμαίνεται από 20 - 26 χγρ. και 28 - 32 χγρ., αντίστοιχα.
Οι κριοί έχουν μεγάλα, πλευρικά, σπειροειδή τριγωνικού σχήματος δακτυλιωτά κέρατα, ενώ μεγάλο ποσοστό προβατίνων έχουν κέρατα μικρότερου μεγέθους. Το κεφάλι είναι λεπτό, ελαφρά κυρτό στα αρσενικά και ευθύγραμμο στα θηλυκά, με μικρά αυτιά οριζόντιας διεύθυνσης. Η ουρά είναι λεπτή και μακριά μήκους 20 - 22 εκ.
Το μαλλί αφήνει ακάλυπτα μόνο το κεφάλι και τα άκρα. Τα ζώα έχουν προκόμη. Το χρώμα είναι κατά κανόνα λευκό με μαύρες κηλίδες στο πρόσωπο, γύρω από τα μάτια, στα αυτιά, στην κοιλιά και στα πόδια. Παρατηρούνται και ορισμένα ζώα μαύρα, καστανά, με μεγάλες κηλίδες στο σώμα ή παρδαλά.
Πληθυσμός
Ο αριθμός των καθαρόαιμων ζώων στην Κρήτη μειώνεται ραγδαία. Ο συνολικός αριθμός εκτιμάται σε 2.000 - 3.000 άτομα και η κατάσταση της φυλής ‘Ευαίσθητη’.